Καλοκαιρινές διακοπές στην Φολέγανδρο ^Κύριο

Η Φολέγανδρος έχει έκταση 32 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός της φτάνει τους 600 κατοίκους.

Πρωτεύουσα της Φολεγάνδρου είναι η Χώρα, χτισμένη μέσα και γύρω από το Κάστρο στην κορυφή ενός απότομου γκρεμού 200 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Η Χώρα της Φολεγάνδρου είναι ένας πανέμορφος οικισμός με σπίτια γνήσιας κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής, πλακόστρωτους δρόμους με συνεχόμενες πλατείες -ένα μοναδικό στις Κυκλάδες οικιστικό χαρακτηριστικό- και πολλές γραφικές εκκλησίες: η Αγία Αικατερίνη, η Θεοσκέπαστη, ο 'Aγιος Αντώνιος, ο 'Aγιος Νικόλαος (μητρόπολη), η Παντάνασσα, η Αγία Ελεούσα, με ωραία τέμπλα και θαυμάσιες μεταβυζαντινές εικόνες της Κρητικής Σχολής. Στον κεντρικό δρόμο του οικισμού (την Κάτω Ρούα, όπως λένε οι ντόπιοι) τα λευκά διώροφα σπίτια με τα πολύχρωμα πορτοπαράθυρα και την πέτρινη σκάλα, που οδηγεί στη μικρή βεράντα με τα ξύλινα κάγκελα, χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο αποτελούν το εξωτερικό τείχος του Κάστρου, που χτίστηκε τον 13ο αιώνα πάνω από τον γκρεμό. Το αγνάντεμα του Αιγαίου από την απόκρημνη πλευρά του Κάστρου στην πλατεία της Πούντας εντυπωσιάζει!

Πολύ κοντά στη Χώρα βρίσκεται η Αγκάλη, η ομορφότερη αμμουδιά του νησιού, σε ένα υπέροχο τοπίο με κατακόρυφους βράχους.

Επίνειο του νησιού είναι ο Καραβοστάσης, 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Χώρας, σε έναν όρμο που την είσοδό του κλείνουν δυο βραχονησίδες. Γραφικός κυκλαδίτικος οικισμός με άσπρα σπίτια, που προσφέρεται για ήσυχες διακοπές και καλό κολύμπι. Ο δρόμος νότια του Καραβοστάση οδηγεί στο Λιβάδι, μικρό χωριό σε μια από τις πιο εύφορες περιοχές του νησιού. Σε κοντινή απόσταση υπάρχει μια υπέροχη αμμουδερή παραλία με τιρκουάζ νερά και οργανωμένο κάμπινγκ.

Αξιοθέατα

Χώρα: Ο παραδοσιακός οικισμός της Χώρας βρίσκεται χτισμένος σε υψόμετρο περίπου 200 μέτρων από τη θάλασσα, 3,4 χιλιόμετρα από τον Καραβοστάση. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι και τα σοκάκια, οι πολλές και συνεχόμενες πλατείες, που είναι μοναδικό οικιστικό χαρακτηριστικό σε όλες τις Κυκλάδες, τα φροντισμένα σπίτια με τις μικρές ασπρισμένες αυλές και το Κάστρο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της Χώρας.

Ο περίπατος στα στενά της Χώρας γίνεται ελεύθερα, αφού δεν επιτρέπεται η διέλευση των τροχοφόρων. Η στάθμευση γίνεται σε ευρύχωρα πάρκινγκ, έξω από τον οικισμό. Η θέα της βόρειας, απόκρημνης πλευράς του Κάστρου στην πλατεία της Πούντας, η μεσημεριανή ανάπαυλα στις σκιές της πλατείας των Ντουνάβηδων και η βραδινή ζωντάνια της πλατείας της Πιάτσας είναι από τα πρώτα πράγματα με τα οποία έρχεται σε επαφή ο επισκέπτης της Χώρας.

Εκκλησία Κοίμησης Θεοτόκου: Η εκκλησία της Παναγίας υψώνεται στην ΒΑ πλευρά του χωριού και είναι ορατή από όλη τη Χώρα.Είναι η σπουδαιότερη εκκλησία της Φολέγανδρου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται σκαρφαλωμένη στο βράχο πάνω από τη Χώρα και είναι χτισμένη κατά πάσα πιθανότητα στη θέση αρχαίου ιερού, οικοδομικό υλικό του οποίου χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερσή της. Στον αυλόγυρο και στο εσωτερικό του Ναού θα δείτε εντοιχισμένες αρχαίες επιγραφές και βάσεις αγαλμάτων. Ο ναός υπήρξε καθολικό γυναικείας μονής. Πρόκειται για μονόκλιτη πολύτρουλη βασιλική με ψηλό καμπαναριό. Υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή του 1687 που αναφέρεται στην ανακαίνιση του ναού ενώ η Παναγία πήρε τη σημερινή μορφή της με κατασκευή που ξεκίνησε το 1816 και τελείωσε το 1821. Το μαρμάρινο τέμπλο, ο αρχιεπισκοπικός θρόνος και ο άμβωνας είναι έργα του τηνιακού μαρμαρογλύπτη Καπαριά. Η κατά την παράδοση θαυματουργή, ασημοστόλιστη βυζαντινή εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται στην εκκλησία, συνδέεται με πειρατικές ιστορίες και θρύλους της Φολεγάνδρου. Σύμφωνα με το παλιό φολεγανδρίτικο έθιμο, το Πάσχα γίνεται περιφορά της εικόνας σε όλα τα σπίτια του νησιού. Για να φτάσετε στην Παναγία, ακολουθείστε το λιθόστρωτο που ξεκινάει από την πλατεία της Πούντας (15').

Κάστρο: Το Κάστρο είναι το παλιό κομμάτι της Χώρας. Πρόκειται για έναν μεσαιωνικό οικισμό που χτίστηκε για να προστατεύει τους ανθρώπους του νησιού από τις εχθρικές επιδρομές και από τότε μέχρι σήμερα κατοικείται χωρίς διακοπή. Η βορεινή του πλευρά είναι χτισμένη στο χείλος του γκρεμού σε ύψος 210 μέτρων. Τα σπίτια, αρκετά από τα οποία μετρούν πάνω από δέκα αιώνες ζωής, είναι όλα κατοικημένα και σε πολύ καλή κατάσταση. Το Κάστρο είναι το διατηρητέο τμήμα του παραδοσιακού οικισμού της Χώρας και προστατεύεται από την ΚΑ Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Λαογραφικό Μουσείο: Πρόκειται για μία παραδοσιακή αγροτική οικιστική μονάδα (θεμωνιά) του 19ου αιώνα, στην Άνω Μεριά. Στους χώρους της θα δείτε το τυπικό αγροτικό νοικοκυριό, όπως αυτό λειτουργούσε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Το Μουσείο ίδρυσε και διαχειρίζεται ο πολιτιστικός σύλλογος "Η Φολέγανδρος".

Είναι ανοιχτό το καλοκαίρι, καθημερινά 5-8 μ.μ.Τηλ.:22860 41370.

Χρυσοσπηλιά: Με εντυπωσιακό διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, βρίσκεται στη βραχώδη ακτή κάτω από το μοναστήρι της Παναγίας. Το σπήλαιο αποτελεί σημαντικό αρχαιολογικό χώρο. Οι έρευνες εδώ συνεχίζονται, γι’ αυτό και για την επίσκεψη του απαιτείται άδεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Στους βράχους του σπηλαίου είναι γραμμένα πλήθος αρχαία ανδρικά ονόματα.

Καραβοστάσης: Είναι το λιμάνι της Φολεγάνδρου. Ο τόπος είναι ήρεμος και προσφέρεται για μπάνιο και ξεκούραση. Από το μόλο ξεκινά ο κεντρικός ασφάλτινος δρόμος ο οποίος οδηγεί στη Χώρα και στην Άνω Μεριά διασχίζοντας κατά μήκος όλο το νησί, καθώς και ο παραλιακός δρόμος ο οποίος οδηγεί στον οικισμό Λιβάδι και περνάει από όλες τις αμμουδιές, νότια του λιμανιού. Στο μόλο βρίσκεται και η αφετηρία του λεωφορείου για τη Χώρα. Η κύρια παραλία του Καραβοστάση είναι τα Χοχλίδια, ενώ υπάρχουν τριγύρω διάφορες μικρές, απομονωμένες παραλίες.

'Aνω Μεριά: Είναι ο δεύτερος μεγάλος οικισμός της Φολεγάνδρου, σπαρμένος πάνω στη ΒΔ άκρη του νησιού, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο κέντρο. Οι περισσότερες κατοικίες δεν είναι απλά σπίτια αλλά "θεμωνιές", δηλαδή μικρές αυτόνομες μονάδες αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής. Απέχει από τη Χώρα 6 χιλιόμετρα και τα δρομολόγια του λεωφορείου είναι συχνά.

Παραλίες

Στη Φολέγανδρο δεν θα βρείτε οργανωμένες παραλίες, ούτε ατελείωτες χρυσαφένιες αμμουδιές. Θα βρείτε όμως φυσικές σκιές από αρμυρίκια και πεντακάθαρα γαλαζοπράσινα νερά. Κοντά στο λιμάνι βρίσκονται οι παραλίες Χοχλίδια, με άμμο, βότσαλο και αρμυρίκια, Βάρδια, Λιβάδι, Βιτζέτζο, Λατινάκι, Πουντάκι και Κάτεργο που έχει μόνο θαλάσσια πρόσβαση αλλά θεωρείτε η ωραιότερη παραλία του νησιού, με ψιλό βότσαλο και καταγάλανα νερά. Η Αγκάλη, στον Όρμο Βαθύ, στις δυτικές ακτές του νησιού, έχει εύκολη πρόσβαση και αρκετές ταβέρνες, ενώ από εδώ ξεκινά μονοπάτι για τον Άγιο Νικόλαο, όμορφη παραλία με ψιλό βότσαλο και ταβέρνα. Βορειότερα βρίσκονται το Λιβαδάκι και το Αμπέλι. Στις βορειονατολικές ακτές του νησιού, θα συναντήσετε τις παραλίες Βορινά, με την πράσινη πέτρα Φολεγάνδρου, Άγιο Γεώργιο και Σερφιώτικο, που μπορείτε να προσεγγίσετε μόνο με τα πόδια η με καΐκι.

Τοπικά προϊόντα

Η Φολέγανδρος φημίζεται για τα εξαιρετικά τυροκομικά προϊόντα της: φρέσκο μαλακό τυρί «σουρωτό», απαραίτητο στη σαλάτα και στη φολεγανδρίτικη τυρόπιτα «καλασούνα», σκληρό τυρί και «γυλωμένο» (πικάντικο σκληρό τυρί που ωριμάζει και διατηρείται μέσα στη γύλη-κατακάθι του κρασιού). Στο νησί καλλιεργούνται εξαιρετικές ποικιλίες λευκού και κόκκινου κρασιού.